دیه زن در اسلام  

پرسش: چرا در اسلام دیه زن نصف دیه مرد است؟ 

پاسخ:  1. ارزش انسانی به بهای بدنی نیست تا امتیاز را در دیه ‏ها ارزیابی کنیم و برای ارزیابی انسان در اسلام، نباید به سراغ دیه رفت تا ما تفاوت زن و مرد را در دیه جست ‏و جو کنیم؛ بلکه باید در آن‏ جا که سخن از ارتباط با ملک، وحی و امثال آنهاست، ارزش واقعی انسان را شناخت تا در نهایت دید که در آن‏جا زن نیز سهمی دارد یا نه؟

مسئله دیه صرفاً یک امر اقتصادی است و ملاک ارزیابی انسان نیست و همچنان که در شریعت برای سگ ـ اگر جزء درندگان نباشد ـ دیه تعیین شده است، برای تن انسان نیز دیه ای قائل شده است. دیه، یک حساب فقهی است و ارتباطی با اصول مذهب ندارد.

مهم ترین شخصیت های اسلامی با ساده ترین افراد از نظر دیه یکسان هستند. دیه مرجع تقلید، دیه یک انسان متخصص و دیه یک انسان مبتکر، با دیه یک کارگر ساده در اسلام یکی است. به دلیل این که دیه عامل تعیین ارزش نیست و تنها یک ابزار است.

2. از آن جا که در مسائل اخلاقی هیچ امتیازی بین زن و مرد نیست و در مسئله دیه نیز جنبه خیر بودن مطرح نیست، و مربوط به جنبه بدنی است، و چون مردها در مسائل اقتصادی معمولاً بیشتر از زن ها بازدهی اقتصادی دارند، دیه آنها نیز بیشتر است و این بدان معنا نیست که از دید اسلام مرد ارزشمندتر از زن است؛ بلکه تنها بعد جسمانی آن دو صنف لحاظ می ‏شود.

خیلی از مسائل دین اسلام، امور تعبدی به حساب می آیند. یعنی ما دلیل شخصی نمی توانیم برای آنها ذکر کنیم. مثلا اینکه چرا نماز صبح 2 رکعت است و یا اینکه چرا باید در وضو آب را از بالا به پایین اعضاء جاری نمود. و یا علت تفاوت معیار در دیه و ارث زن و مرد. اینها همه اموری هستند که عموماً از حکمت و علت آن مطلع نیستیم و صرفا چون از جانب خداوند متعال به ما ابلاغ شده، بدون چون و چرا آن را می پذیریم و بدان عمل می کنیم.