احکام شرعی  کپی رایت

پرسش : حکم کپی کردن سی دی هایی  که اجازه تکثیر نداده اند. ازنظر همه مراجع تقلید چیست؟

پاسخ : احکام شرعی مربوط به لوح فشرده (CD) به شرح زیر می باشد : 

 1. کپی و تکثیر نرم افزار بدون اجازه تولید کننده  چه حکمی دارد؟

آیات عظام امام، سیستانی، صافی، تبریزی و بهجت :

چنانچه در ضمن معامله، فروشنده (تولید کننده) یا خریدار شرط عدم تکثیر و کپی نماید یا عقد مبتنی به آن انجام گیرد، خریدار باید به این شرط عمل نماید و در غیر این صورت اشکال ندارد. ولی سزاوار است مؤمن زحمت و تلاش مؤمن دیگر را از بین نبرد. (امام، تحریرالوسیله، ج 2، فروع متفرقه، الثالث و ج 2، خیار الشرط، م 2؛ دفتر آیت الله صافی و آیت الله سیستانی؛ آیت الله تبریزی، صراط النجاه، ج 5، س 706 و التعلیقه علی منهاج الصالحین؛ دفتر آیت الله بهجت)

آیات عظام وحید و بهجت و مقام معظم رهبری:

بنابر احتیاط واجب بدون اجازه و رضایت تولید کننده اصلی جایز نیست. (آیت الله خامنه ای، اجوبه، س 1341 و 1342، دفتر آیت الله وحید و آیت الله بهجت)

آیات عظام مکارم، فاضل، نوری :

این کار بدون اجازه و رضایت تولید کننده اصلی جایز نیست. (آیت الله مکارم، استفتائات، ج 1، س 1697 و 1624؛ آیت الله فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 1419، آیت الله نوری، استفتائات، ج 1، س 501 و 504)

2. تکثیر نرم افزارهایی که قبلاً توسط فرد یا افراد دیگری قفل آنها شکسته شده و در بازار به صورت معمول رایت و توزیع می شوند، در این صورت حکم تکثیر آن چیست؟

آیات عظام امام، سیستانی، تبریزی و صافی:

تفاوتی بین آن دو در حکم نیست، و در هر صورت اشکالی ندارد. (امام، تحریرالوسیله، ج 2، فروع متفرقه، الثالث؛ آیت الله تبریزی، صراط النجاه، ج 5، س 706؛ آیت الله سیستانی، sistani.org، حق چاپ، ش 1؛ دفترآیت الله صافی)

آیات عظام وحید،بهجت و مقام معظم رهبری:

تفاوتی بین شکستن قفل نرم افزار و تکثیر نرم افزار که قفل آن توسط دیگران شکسته شده نیست و در هر دو صورت بنابر احتیاط واجب تصرف و تکثیر آن جایز نیست، (آیت الله خامنه ای، اجوبه، س 1341 و 1342؛ دفترآیت الله وحید)

آیات عظام مکارم، نوری، فاضل :

تفاوتی بین شکستن قفل نرم افزار و تکثیر نرم افزاری که قفل آن توسط دیگران شکسته شده نیست و در هر صورت، تصرف و تکثیر آن جایز نیست، (آیت الله مکارم، استفتائات، ج 1، س 1697 و 1624؛ آیت الله فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 1419؛ آیت الله نوری، استفتائات، ج 1، س 501 و 504)

3. آیا نرم افزارهایی که قفل آن توسط دیگران شکسته شده و یا آن را تکثیر نموده اند، استفاده از تکثیر شده آن به صورت امانت و عاریه (بدون آن که کپی شود)، جایز است؟

آیات عظام امام، سیستانی، تبریزی، صافی و فاضل:

استفاده از آن، به صورت امانت و خرید، اشکال ندارد. (امام، تحریرالوسیله، فروع متفرقه، الثالث، آیت الله  تبریزی، صراط النجاه، ج 5، س 706؛ آیت الله سیستانی، sistani.org، حق چاپ، ش 1؛ دفتر آیت الله  صافی؛ آیت الله فاضل، دفتر استفتائات)

آیات عظام وحید ، بهجت و مقام معظم رهبری:

بنابر احتیاط واجب استفاده از آن نیز جایز نیست، (آیت الله خامنه ای، اجوبه، س 1341 و 1342؛ دفتر آیت الله وحید و آیت الله بهجت)

آیات عظام مکارم، نوری :

استفاده از آن نیز جایز نیست، (آیت الله مکارم، استفتائات، ج 1، س 1697، آیت الله فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 1419؛ آیت الله  نوری، استفتائات، ج 1، س 501، 504)

4. آیا در حکم تکثیر نرم افزار تفاوتی بین تولید داخل و خارج وجود دارد؟

آیات عظام امام، سیستانی، تبریزی، صافی و وحید:

تفاوتی بین تولید داخل و خارج در حکم نیست. (امام، تحریرالوسیله، ج 2، فروع متفرقه، الثالث، آیت الله تبریزی، صراط النجاه، ج 5، س 706 ؛ آیت الله سیستانی، sistani.org، حق چاپ، ش 1؛ دفتر آیت الله صافی)

مقام معظم رهبری:

اگر تولید داخل باشد، بنابر احتیاط واجب اجازه تولید کننده شرط است و اگر تولید خارج باشد، تابع قرارداد است. (آیت الله خامنه ای ، اجوبه، س 1343)

آیت الله مکارم:

تفاوتی بین تولید داخل و خارج نمی کند مگر آن که تولید آمریکا یا اسرائیل باشد. (دفتر آیت الله مکارم)

آیت الله وحید:

تفاوتی بین تولید داخل و خارج در حکم نمی کند. (دفتر آیت الله وحید)

5. اگر ندانیم که تولید کننده نرم افزار به کپی و تکثیر و استفاده آن رضایت ندارد، تکلیف چیست؟

آیات عظام امام، سیستانی، صافی و تبریزی:

تکثیر و استفاده از آن اشکال ندارد. (امام، تحریرالوسیله، ج 2، فروع متفرقه، الثالث، دفتر آیت الله صافی، آیت الله تبریزی، صراط النجاه، ج 5، س 706، دفتر آیت الله سیستانی)

آیات عظام وحید و بهجت و مقام معظم رهبری:

بنابر احتیاط واجب باید رضایت و اجازه تولید کننده احراز و کسب گردد. (آیت الله خامنه ای، اجوبه، س 1341 و 1342؛ دفتر آیت الله وحید و آیت الله بهجت)

آیات عظام مکارم، فاضل، نوری :

حق نشر و کپی رایت برای مؤلف و تولید کننده است، و باید رضایت و اجازه تولید کننده احراز و کسب گردد. (آیت الله مکارم، استفتائات، ج 1، س 1697 و 1624؛ آیت الله فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 1419؛ آیت الله  نوری، استفتائات، ج 1، س 501 و 504)

6. آیا خرید و فروش CD قفل شکسته جایز است؟

آیات عظام امام، تبریزی، صافی، فاضل و سیستانی:

 جایز است.

مقام معظم رهبری:

خرید و فروش CDهای تکثیر شده از قبل اشکال ندارد اما اگر خرید CD موجب تکثیر مجدد شود بنابراحتیاط واجب اشکال دارد. (دفتر استفتائات)

آیات عظام مکارم، نوری:

 جایز نیست.

آیات عظام وحید و بهجت:

بنابر احتیاط واجب جایز نیست.

تنظیم : مرکز مشاوره