دانش نامه ی احادیث پزشکی

در حوزه‌ی علوم بشری، پزشکی، سرآمد همه‌ی دانش‌هاست؛ چرا که فلسفه‌ی سایر علوم، بهره وری انسان از مواهب زندگی است و این هدف، جز در پرتو سلامت جسم و جان، میسّر نیست. از این رو، امام باقر علیه السلام می‌فرماید:

بدان که نه هیچ دانشی چون جُستن سلامت است و نه هیچ سلامتی سلامتِ دل.

این سخن، به روشنی نشان می‌دهد که از نگاه اسلام، طبّ روان، ارجمندتر از طبّ تن، و طبّ تن، ارزشمندتر از سایر علوم است.

قرآن کریم، از ابراهیمِ خلیل علیه السلام نقل می‌کند که فرمود:

«وَ إذا مَرِضتُ فهوَ یَشفینِ».

این سخن، بدین معناست که طبابت، کار خداوند متعال است و طبیب واقعی اوست. خداوند است که خواصّ درمانی را در داروها نهاد و در نظام آفرینش، برای هر دردی دارویی آفرید و به انسان، استعداد شناخت دردها و داروها و چگونگی درمان آن‌ها را عنایت کرد و بدینسان، او را مظهر نام‌های «طبیب» و «شافی» خود، قرار داد، چنان که پیامبران الهی نیز (برای درمان بیماری‌های جان) مَظهر این نامه‌های مقدّس هستند. امام علی علیه السلام، در توصیف پیامبر خدا می‌فرماید:

"طبیبی بود که طبابت را بر بالین بیماران می‌برد. مرهم را درست بر جایی که باید، می‌نهاد و آن جا که بایسته بود، داغ می‌نشاند. او این همه را بدان جان می‌رساند که نیازمندش بود: دل‌های بی فروغ، گوش‌های ناشنوا و زبانی‌های ناگویا. یا درمان خویش، منزلگاه‌های بی خبری و جایگاه‌های سرگشتگی انسان را می‌جست. "

بنابراین، از نگاه اسلام، طبیب و دارو خواه برای روح (جان / روان)، و خواه برای تن (بدن / جسم)، تنها نقش یک واسطه را در نظام حکیمانه‌ی آفرینش ایفا می‌کنند و درمان کننده، فقط خداوند متعال است.

از نگاه اسلام، بزرگ‌ترین نعمت الهی، سلامت جسم و بزرگ‌تر از آن، سلامت جان است. همچنین ، خطرناک‌ترین بلاها، بیماری جسم و خطرناک‌تر از آن، بیماری جان است.

بررسی متون اسلامی به روشنی نشان می‌دهد که یکی از اهداف اصلی و حکمت‌های مهّم احکام و مقرّرات اسلامی، طبّ پیشگیرانه، از طریق پیشگیری از بیماری‌ها و تأمین سلامت انسان است. به طور کلی احادیث طبی را به سه دسته می توان تقسیم کرد : دسته اول احادیثی که اعجاز پیشوایان دین در درمان بیماری هاست ، دسته دوم ، احادیثی که در مورد پیشگیری از بیماری هاست و دسته سوم احادیثی که در مورد درمان بیماری ها نقل شده است که این احادیث خود به دو بخش درمان از طریق شفا خواستن و به وسیله قرآن و دعا و درمان از طریق دارو تقسیم می شوند.

کتاب دانشنامه احادیث پزشکی شامل سه بخش است که در بخش اول با عنوان پزشکی به بیان پزشکی از دیدگاه اسلام ، آداب طبابت و وظائف طبیب و توصیه های پزشکی می پردازد . در بخش دوم که عنوان آن بیماری است تعریف بیماری،شماری از حکمت های نهفته در بیماری ها ، منافع بیماری ، وظائف بیماری، پرستاری و عیادت بیماران بیان شده است و بالاخره بخش سوم ، مباحث مربوط به اندام ها و دستگاههای بدن است که شامل چهارده فصل ، قلب و عروق،مغز و اعصاب ، چشم ، گوش ، دستگاه تنفس و ... می باشد. در هر فصل به حکمت نهفته در دستگاه یا اندام مربوط به آن فصل اشاره می کند و به نکات و مواد غذایی مفید برای سلامت و تقویت آن با ذکر حدیث مربوطه و نکات و احادیثی برای پیشگیری از آسیب رساندن آن و در صورت ایجاد مشکل یا بیماری به بیان داروی مناسب می پردازد.

مشخصات کتاب

دانش نامه ی احادیث پزشکی

مترجم: دکتر حسین صابری

مولف: محمد محمدی ری شهری

ناشر:سازمان چاپ و نشر دارالحدیث

تنظیم :مرکز مشاوره تبیان